G-NEWS (DILI) – Moris sempre iha mudansa, hosi fatin ida ba fatin seluk, hosi profisaun id aba profisaun seluk, ho ninia objetivu prinsípal mak atu hetan netik osan hodi sustenta nesesidade família hanesan atende ba eskola, halo uma no seluk-tán, inklui mós halo nesesidade kultural nian.
Ida ne’e mak akontese ba timoroan ida, Eis Jornalista hosi Rádiu Akadémiku Universidade da Pás (UNPAZ) Adelino Maia, dadaun ne’e hala’o kna’ar nu’udar Traballador iha Korea desde fulan agustu tinan 2022 to’o agora. Adelino Maia, sei fahe nia esperiênsia ba joven no sidadaun tomak Timor nian, kona-ba servisu ne’ebé nia hala’o iha Korea, liuhosi G-News.
Tuir mai ita sani hamutuk
G-News
Ita boot bele esplika, prosesu ita boot hosi Timor ba Korea, hodi servisu?
Adelino Maia
Prosesu iha Timor atu mai servisu iha Korea ita hahú tuir formasaun lian korea Eps topik fulan 3 másimu, depois ba rejistu tenke estuda makas para tuir teste ikus nian, karik passa ona iha teste prepara hatama dokumetus ba SEFOPE DNEE hodi hodi halo selesaun ba dokumentus hotu, DNEE manda dokumentus ba korea depois empregador sira iha korea maka hili traballador ne’ebé sira presiza nune’e empregador sira manda ona kontratu ba DNEE hodi fó ba traballador assina kontratu hodi tuir plemináriu semana ida. DNEE mos halo ona preprasaun hatama osan viajen traballador, assina kotratu no teste saúde ikus nian hodi tama karantina kalan ida iha Timor mai iha Korea sei tuir re-pleminar loron 3 depois mak empregador sira hodi foti traballador lori ba fatin servisu nian.
G-News
Durante ita boot iha Korea, área saida mak ita boot servisu ba, no agora tinan hira ona?
Adelino Maia
Hau mai fofoun servisu iha fuzilerus Naval/Tasi Livre. Ami kaer Kadiuk, Boek no Gurita durante tinan ida.
G-News
Ita boot bele esplika, prosesu servisu ne’ebé ita boot hala’o iha Korea hosi inísiu to’o agora?
Adelino Maia
Servisu iha Korea inisiu to’o agora, inportante liu iha ne’e mak kumpre no respeita liu tempu, buat hotu lao tuir oras mak boot liu ba empregador no traballador, ne’e importante los.
G-News
Bele konta esperiensia ita boot nian, kona-ba buat di’ak, no buat triste, servisu iha Korea?
Adelino Maia
Servisu iha korea ne’e diak tanba saláriu di’ak tebes, bele hadia moris, la barak liu maibé sufisiente ba ita. Ita senti triste iha tanba servisu oras barak liu iha servisu fatin ladun deskansa, ita mós mesak servisu iha kompaña ida laiha kolega hodi komunika ba malu nomos dook hosi familia tempu naruk los.
G-News
Servisu iha Korea, ninia rejultadu ba ita boot no família iha Timor Leste mak saida?
Adelino Maia
Rejultadu servisu iha korea ba família sira, primeru selu uluk tusan ne’ebé ita foti hodi mai, haruka osan ba familia hadia uma Dili, no iha foho, sosa nesesidade uma laran, apoiu labarik sira ba eskola, halo lia hosi umane, manefoun inportante liu rai osan ba futuru.
G-News
Ita boot bele esplika, motivasaun saida mak ita boot atu hato’o ba joven Timoroan sira?
Adelino Maia
Ha’u nu’udar timoroan hato’o ba joven foin sa’e sira labele mete problema hodi fo inpaktu boot ba moris aban bairua nian, di’ak liu mete eskola no tuir formasaun oi-oin ne’ebé formador sira oferese liuhosi sentru formasaun, kapasita imi nia an iha lian Englesh, Korea no Lian Japaun hodi kompete iha konkursu traballador internasional tanba iha mak eroi ba dezemvolvimentu Timor Leste ba futuru.
G-News
Ita boot bele konta,dezafiu saída mak ita boot hetan durante servisu iha Korea?
Adelino Maia
Dezafiu iha Korea tempu barak liu ita oferese an ba iha servisu, karik hetan dezastre ka moras ruma ami labele hato’o ba familia no ami subar ba sira tamba pai no mãe sira mós idade ona, tauk sira hanoin barak, sira mos bele moras. Tanba ne’e maka to’o agora problema saida maka akontese iha ne’e ha’u subar ba familia hato’o ba sira buat di’ak de’it.
G-News
Mensajen saida mak ita boot atu hato’o ba joven timoroan tomak, ne’ebé mós iha planu atu ba servisu iha Korea?
Adelino Maia
Ha’u nia lia menon ba joven sira, ita ba sai eroi ba dezemvolvimentu Timor Leste ba futuru di’ak liu kuidadu imi nia an, no hakas an eskola, susesu sei mai bainhira ita esforsu buka, susesu sei la mai tanba ita la esforsu.
***
Editór Testu : Amito Qonusere Araújo