Foho-Kablaki sei nakfilak ba Parke Nasionál Kay Rala Xanana Gusmão

Imajen: Foho-Kablaki iha Munisípiu Manufahi sei nakfilak ba Parke Nasionál Kay Rala Xanana Gusmão (Júlio Guterres Bosi-Cai (Jogu)
banner 120x600
190 Views

G-NEWS (MANUFAHI) – Área protezidu foho-Kablaki iha área munisipiu Manufahi no Ainaro ho totál hektare 9.200, sei dezenvolve sai parke nasionál Kay Rala Xanana Gusmão.

Diretór jerál Floresta, Kafé no plantas industria Raimundo Mão hato’o asúntu ne’e, iha enkontru koordenasaun ho Administradór Munisípiu no postu, komisaun organizadora no lideransa komunitária husi Munisípiu Manufahi no Ainaro iha salaun Administrasaun munisipiu Manufahi Sesta-feira (08/09/2023) semana ne’e.

banner 325x300

Tuir rezolusaun Governu númeru 35/2015 apróva área protezida foho-Kablaki sai hanesan parke nasionál ida (sigla-Indonesia Taman Nasionál) iha rai klaran, hafoin Parke Nasionál Nino Konis Santana iha Lautém.

“Hafoin tinan 8 ona hosi tinan 2015 to’o agora, Timor Leste seidauk iha planu jestaun atu dezenvolve, maske politikamente deklara ona área protezidu foho-Kablaki sai Parke Nasionál, ho teknikamente seidauk produs planu jestaun. Tanba ne’e iha tinan 2016, ho orsamentu diresaun jerál nian, ekipa tékniku nasionál hamutuk ho ekipa tékniku munisipiu Manufahi no Ainaro, halo levantamentu inísiu, hamutuk ho komunidade rai na’in sira, konsege identifka área protezidu ne’ebé sai parke nasionál, no iha tinan 2021-2022 hetan tán aprovasaun orsamentu hodi produz estaka hodi monta tuir área ne’ebé identifika iha tinan 2016, ho totál area hektáre 9.200”, Raimundo Mão esklarese.

Raimundo Mão akresénta, liuhosi enkontru ne’e atu halo koordenasaun servisu hodi deside loron, nune’e konvida na’in ulun nasaun nian, parseiru sira atu ofisialmente hodi deklara área protezida foho-Kablaki sai hanesan parke nasionál Kai Rala Xanana Gusmão.

Administradór Munisípiu Ainaro Leovigildo Amaral Pereira agradese ba governu bele dezenvolve área protezida foho-Kablaki sai parke nasionál, nune’e Futuru bele proteze área foho Kablaki ne’ebé beiala sira proteze liuhosi lalaok kulturál. Liuhosi enkontru koordenasaun ne’e bele servisu hamutuk entre governu lokál no parte kultura hodi hafórsa polítika Governu, ba dezenvolvimentu parke nasionál foho Kablaki, hodi benefísia ba povu Ainaro no Manufahi.

Koordenador Kultura munisípiu Manufahi Antoninho Magno sente urgúllu tanba governu hakarak dezenvolve área protezida foho-Kablaki hanesan parke nasionál iha rai klaran ne’ebé lokaliza iha Munisípiu Manufahi no Ainaro.

“Presiza halo koordenasaun didi’ak ho parte katuas lisan sira iha suku no aldeia, atu nune’e Dezenvolvimentu parke nasionál ne’e bele proteze mós tradisaun no kultura iha Munisípiu rua ne’e, hodi la prezudika tradisaun no kultura iha foho Kablaki ne’ebé beiala sira proteze to’o ohin loron. Nu’udar Koordenadór kultura munisípiu Manufahi, prontu servisu hamutuk ho governu hodi halo koordenasaun ho katuas lisan sira, ba implentasaun programa Dezenvolvimentu parke nasional Kay Rala Xanana Gusmão iha foho Kablaki”, Nia haktuir.

Administradór interinu munisípiu Manufahi Renato Perreira hateten, enkontru koordenasaun ne’e ba dala rua ona, tanba enkontru primeiru realiza iha loron 24 fulan-Agustu tinan 2023,  hodi estebelese komisaun organizadora, no Administradór postu Same hanesan Presidenti komisaun, vise Presidenti komisaun Xefe departamentu Floresta munisipiu Manufahi, sekretariadu diretór servísu Agrikultura munisipiu Manufahi, no seksaun sira envólve mós diretúr sira, inklui Kordenadór Kultura ne’e munisípiu Manufahi, komisaun organizadora ne’e nia kna’ar atu servisu hamutuk hodi halo koordenasaun ho entidade hotu, ba lansamentu  parke nasionál Kay Rala Xanana Gusmão iha área protezida foho-Kablaki.

Prezidente komisaun organizadora Adelino Costa Araújo agradese ba Governu estebelese tán parki nasionál ida iha parte rai klaran, tanba desde Timor leste restaura ninia independensia governu foin estebelese parke nasionál Nino Konis Santana iha Lautém, ho estabelesimentu parke nasionál Kay Rala Xanana Gusmão iha foho-Kablaki, bele fó benefísiu ba povu Manufahi no Ainaro.

Partisipa iha enkontru koordenasaun ne’e, Administradór Munisípiu Manufahi no Ainaro, Administradór postu Hatu’udo munisípiu Ainaro, Diretór servisu munisipal sira no autoridade komunitáriu sira.

Jornalista        : Júlio Guterres Bosi-Cai (Júgu)

Editór Testu   : Amito Qonusere Araújo

relavante