G-NEWS (DILI) – Governu iha komprimisiu no komitmentu ne’ebé bo’ot atu haree direitu ba labarik sira. Presiza tau atensaun liuhosi programa no politika governu nian, liu-liu oinsá atu bele rezolve problema sosiál reforma ba programa bolsa da mãe hodi bele investe iha labarik sira, tanba labarik sira mak sai hanesan futuru ba nasaun.
Estadu ida ne’e tau prioridade ba labarik sira nia bem-estar, tanba labarik mak futuru no tenke investe hosi labarik sei iha inan nia kabun laran.
Dezenvolvimentu nasaun ida ne’e sei sai di’ak liu, bainhira investimentu ne’e hahú kedas hosi labarik idade zero, tanba ne’e entidade hotu-hotu iha obrigasaun atu fó protesaun no atu investe ba labarik sira.
Investimentu ba labarik la’os deit obrigasaun governu nian, maibé hahú kedas hosi obrigasaun inan no aman sira nian.
Prezidente Insituto para a Defesa dos Direitos da Criança – INDDICA Dinorah Granadeiro, ba G-News tersa-feira (20112023) katak, mandatu konstituisaun artigu 56 hatete kona-ba seguransa no tulun sosial iha ne’ebé sidadaun hotu-hotu iha direitu ba seguransa sosiál no asisténsia sosiál.
“Estadu liuhosi Ministériu MSSI introdus kedas polítika ba grupu vulneravel inklui Labarik ho programa “bolsa da mãe” kondisional edukasaun no saúde artigu 57 no 59 gratuita no obrigatóriu, subsidiu ai–han ba família vulnerável liuhosi idetifikasaun Sentru Sosiál iha munisípiu, labarik sira ne’ebé vítima iha Instituisaun solidariedade sosial hamutuk 27 hanesan uma mahon, orfanatus no sentru ba labarik sira aprende hamutuk”, Dinorah esplika.
Iha âmbitu loron mundial direitu labarik liga ho tema nasionál tinan ne’e, Prezidente INDDICA dehan, labarik hotu iha direitu hanesan atu hetan ambiente seguru no saudável, liga ho tema refere espesial labarik iha Timor mós sai vítima ba impaktu mudansa klimátika hanesan labarik sira ba eskola tarde tamba ba kuru bee dook, eskola sira bee iha sintina laiha profesor save odamatan sintina, uda ben laiha, rai maran no inan aman sira labele kuda rai hamosu hamlaha malnutrisaun as no seluk tán.
Iha fatin hanesan Prezidente Komisaun F Parlamentu Nasionál ne’ebé trata Assuntu Saúde, Seguransa Sosiál no Igualdade Jéneru, haree mós bá asuntu Labarik Maria G. Barreto hateten, iha selebrasaun loron mundial labarik, ne’ebé hala’o iha Palásiu Prezidénsial Ai-tarak laran, Dili katak, enkuadramentu legál ne’ebé mak Estadu Timor-Leste iha, tantu maihosi konvensaun internasionál sira no mós bá Lei sira ne’ebé aprova no regulamentu sira ne’ebé mak tau importánsia ba labarik sira liu-liu direitu fundamentál haat ne’ebé mak konsidera iha konvensaun direitu labarik.
Iha Parlamentu Nasionál tinan ida-ne’e, foin halo aprovasaun ba Lei nú. 6/2023, 01 de Marsu, kona-bá protesaun ba labarik no jovem empregu, no iha lei ne’e tau prióridade ba iha entidade sira hotu, liu-liu iha artigu 7 ne’ebé ko’alia kona-bá entidade kompetente.
Estadu iha responsabilidade boot hodi foti desizaun no hasae ema hotu nia konsensia no promove apoiu ambiental no pratika sustentavel iha sira nia desizaun hodi termina kualidade bee hemu ne’ebé to’o ba ema hotu.
Jornalista : Ekipa G-News
Editór Testu : Amito Qonusere Araújo