G-NEWS (DILI) – Sagadate-Ulabuty oan ida, hosi postu Laga Munisípiu Baucau Rosalia de Jesus Soares Pereira, lansa ona ninia livru kona-ba “O conhesimento e um fator importante para o desenvolvimento em Timor-Leste” iha loron 28 fulan Dezembru tinan 2023, iha Centro Nacional Chega, Balide-Dili.
Entrevistador G-News Amito Qonusere Araújo halo entrevista ho Rosalia de Jesus Soares Pereira, atu hatene kona-ba ninia prosesu hakerek livru, ne’ebé nia lansa ona.
Rosalia, moris iha Dili, iha loron 20 fulan Setembru tinan 1996, hosi munisípiu Baucau, postu Laga suku sagadate_Ulabuty. Nia hanesan estudante finalista hosi Universidade da Pás (UNPAZ).
Atu hatene klaru kona-ba ne’e, tuir mai sani hamutuk entrevista badak no simples, maibé nakonu ho sentidu kreativiu, motivasaun.
G-News:
Ita boot bele esplika, tanba sá mak ita boot gosta atu hakerek livru?
Rosalia
Ha’u gosta hakerek livru tanba ha’u gosta lee, no hanoin ho ideias sira durante ne’e ha’u peskiza no lee karik ha’u rai de’it iha ha’u nia ulun ne’e sei la kontribui buat ida, no sei lakon leet de’it banhira ha’u la fó sai ba públiku, ho nune’e ha’u deside atu hakerek hahú ho artigu ida ne’ebé mak públika sai ba livru, no públiku sira simu no hatene katak ida ne’e mak ha’u nia ideias konstrutivu ne’ebé mak durante ne’e ha’u subar iha an.
G-News:
Se mak sai ita boot nia motivador ka motivadora, bainhira hahú hakerek livru?
Rosalia
Motivador/a ne’e husi ita nia vontade rasik. Banhira ita motivadora iha maibe laiha vontade mos susar atu hakat. Hau nia motto nemak dada hau lao lais husi dezafiu oin-oin“. Ha’u nia mehi, mak ha’u nia futuru, susesu ne’ebé kmanek liu mak hikis kosar homan ho pasensia hodi bele atinje metas/objetivu.
G-News
Ita boot bele esplika kona-ba títulu hosi livru ne’e; tanba sá mak ita hili títulu ne’e?
Rosalia
Titulu ba livru mak “ o conhesimento e um fator importante para o desenvolvimento em Timor-Leste” ho (lian tetun karik: koñesimentu mak fátor importante liu ba iha dezenvolvimentu iha Timor-Leste). Tanba saida ha’u uza cover ho lian Portuges, tanba lian portuges ne’e lian koñesimentu ema hotu bele lee. E ha’u antosias hili tópiku ne’e tanba ita nia rain ki’ik, presiza ema Timor oan matenek no nakonu ho koñesimentu iha areas oin-oin ho nune’e dezenvolvimentu lao lais liu tan no sei la depende tan ba tékniku estranjeiru sira.
G-News
Durante ita boot hakerek, difikuldade saida mak ita boot enfrenta?
Rosalia
Difikuldade boot liu mai ha’u mak, lingua. Fou-foun ha’u hakerek artigu ne’e ho lian Tetun maibé mosu iha ha’u nia hanoin ideia ida. Se uza lian Tetun ne’e laos lian koñesimentu iha mundu. Entaun ema iha rai seluk atu lee se la komprende saida mak hakerek hanesan joven timoor oan ida. Tamba ne’e ha’u deside hakerek uza lian tolu aumenta Portuges,English,Bahasa Indonesia. Ho nune’e fasil mundu atu koñese ita.
G-News
Livru ne’ebé ita boot hakerek, iha totál pájina hira?
Rosalia
Artigu ne’e pájina hamutuk 17 paginas. Página natoon maibé ho mensajen ida-ke ema lee susar atu haluha.
G-News
Iha ema pesoal, ka ajensia ruma balun fó apoiu ka lae, durante prosesu peskiza no produsaun ?
Rosalia
CEO telemor ajuda ba produsaun livru.
G-News
Ita boot iha planu atu hakerek tán iha futuru?
Rosalia
Hau hanesan estudante universitáriu ida, ha’u sei lao ho prosesu ida-ke naruk, ho nune’e ohin ha’u kontribui ha’u nia ideias ba rai ida ne’e no ba futuru hanoin se halo livru di’ak ida di’ak, Atu hatudu ba mundu Timor mós bele.
G-News
Ita hotu hatene katak sosiedade Timor liu-liu joven sira, no akadémiku balun mós ladun iha interese atu lee livru sira, oinsa ita boot nia hanoin kona-ba ne’e
Rosalia
Lo’os, objetivu ida hau halo livru ne’e hau hakrak dada sira nia atensaun atu lee tanba barak liu depende ba mídia sosial halo sira haluha no lahatene líder istóriku sira iha era agora.
***