G-NEWS (INTERNASIONÁL) — Númeru vítima mortál sira tanba atentadu israelita sira nian iha súl Líbanu nian dezde Segunda (23/09) kontinua aumenta. Pelumenus ema na’in 558 mate, inklui labarik na’in 50, iha atake ida ne’ebé maka konsidera hanesan mortál liu dezde finál hosi funu sivil iha tinan 1990.
Família rihun resin mós halai hosi sira nia uma iha súl Líbanu nian, ho família barak ne’ebé nakonu iha dalan sira no atrapada iha engarrafamentu sira iha Beirute.
Atake transfronteirisu sira entre Izraél ho Hezbollah kontinua iha loron-tersa (24/09) ho eskola sira iha Izraél ho Líbanu taka no sidadaun libanés lubuk ida halai.
Izraél hatete katak hakarak halakon ameasa hosi Hezbollah no repatria rezidente sira ne’ebé halai hosi norte Israel nian, enkuantu Hezbollah hatete katak kontra “agresaun” israelita nian no atua iha solidariedade ho palestinianu sira iha Gaza.
Atake sira iha fronteira nia sorin rua sai manas, no tauk sira ba konflitu rejionál boot ida aumenta, dezde série ida hosi atake bomba sira hasoru membru sira Hezbollah nian.
Suar maka’as iha súl Líbanu nian hafoin atake israelita nian iha Tyre, súl Líbanu nian, 23 Setembru 2024.
Ema atus ba atus mate no rihun hetan kanek
Ministériu Saúde libanés rejista pelumenus ema na’in 558 maka mate, na’in 50 maka labarik sira, no na’in 1.835 maka kanek.
Maibé, sira la espesifika ema sivil no kombatente na’in hira maka mate iha atake ne’e.
Ministru Saúde libanés, Firass Abiad, hatete katak ema na’in 1.835 maka hetan kanek iha atake israelita sira, hodi hatutan katak pesoál médiku sira “serbisu maka’as hodi trata pasiente sira hotu”.
Bainhira ko’alia iha konferénsia imprensa, nia hatete ba jornalista sira katak setór saúde presiza apoiu no nia hein katak saida maka sei akontese sei la sai aat liu.
Abiad dehan, paramédiku na’in haat mate iha Segunda (23/09) bainhira ambulánsia no klínika hetan soke hosi atake israelita sira.
Ema rihun ba rihun halai sai hosi súl Líbanu nian bainhira Israel lansa atake aéreu sira iha Beirute, 23 Setembru 2024.
Ministru Saúde libanés, Firass Abiad, hatete katak família rihun resin maka sai mós deslokadu tanba atake sira.
Sekretáriu-jerál Nasoins Unidas (ONU) nian, António Guterres, hatudu nia preokupasaun kona-ba tensaun sira ne’ebé aumenta no hatete katak nia lakohi atu Líbanu sofre destinu hanesan ho Gaza.
Xefe Negósiu Estranjeiru Uniaun Europeia nian, Josep Borrell, hatete katak “eskalasaun ne’e perigozu no preokupante tebes”, hodi hatutan katak “ita besik ona ba funu ho eskala tomak”.
Ema sira lori sira nia sasán sira bainhira sira halai hosi atake aéreu Israel nian iha Tyre, súl Líbanu nian, 23 Setembru 2024.
Iha ne’ebé maka atake aéreu israelita sira kona Líbanu?
Media Libanés fó sai katak onda dahuluk hosi atake aéreu israelita sira nian hahú iha loron-segunda (23/09) besik tuku 06:30 oras lokál.
“Tauk tebes, misil sira semo iha ami nia ulun leten. Ami hadeer ho bomba sira nia lian, ami la espera ida ne’e”, hatete hosi feto ida.
Sidade, aldeia no área nakloke sanulu resin maka sai alvu iha distritu sira Sidon, Marjayoun, Nabatieh, Bint Jbeil, Tyre, Jezzine no Zahrani iha súl Líbanu nian, no mós distritu Zahle, Baalbek no Hermel iha leste Vale Bekaa nian, tuir Ajénsia Nasionál Notísia (NNA) pertense ba governu.
Mapa iha kraik hatudu iha ne’ebé maka atake aéreu sira akontese.
Iha loron-segunda (23/09) kalan, edifísiu ida iha área Bir al-Abed iha periferia súl kapitál nian, Beirute, tuir informasaun sai hanesan alvu hosi misil ida.
Fonte sira seguransa libanés nian hatete katak atake ne’e halo alvu ba komandante máximu Hezbollah nian iha súl Líbanu nian, Ali Karaki, maibé seidauk klaru katak nia mate iha atake ne’e.
Gabinete mídia Hezbollah nian hatete katak Karaki “di’ak hela” no “muda ona ba fatin seguru ida”.
Mane ida hasoru fundo suar nian ne’ebé maka suli iha súl Líbanu nian hafoin atake israelita nian iha Tyre, súl Líbanu nian, 23 Setembru 2024
‘Ami tenke halai’
Husi súl Líbanu nian to’o Beirute, estrada sira nakonu tanba ema sira halai halai iha bombardeamentu nia leet.
Antes, sira simu mensajen áudiu no testu hosi militár israelita sira ne’ebé fó avizu ba sira atu hadook-an kedas hosi edifísiu sira ne’ebé Hezbollah rai arma sira.
Família ida ho ema na’in haat iha motor ida ko’alia ba BBC iha Beirute durante parajen badak ida iha sira nia dalan ba sidade norte Tripoli nian.
“Saida maka ita-boot hakarak ita atu hatete? Ita tenke halai,” dehan aman ne’e ho ansi.
Warga yang terjebak macet berkendara ke utara dari kota pesisir selatan Lebanon, Sidon, saat sebagian dari mereka melarikan diri dari serangan udara Israel, 23 September 2024.
Primeiru-ministru israelita, Benjamin Netanyahu, husu ba libanés sira atu “hadook an hosi perigu agora”.
“Durante tempu naruk liu ona Hezbollah uza imi hanesan eskudu umanu sira. Sira tau foguete sira iha imi nia sala sira no misil sira iha imi nia garajen”, nia hatete.
“Atu proteje ita nia povu hosi atake sira Hezbollah nian, ita tenke hasai arma sira-ne’e.”
Ema rihun ba rihun halai sai hosi súl Líbanu nian bainhira Israel lansa atake aéreu sira, 23 Setembru 2024
Ministru Informasaun Líbanu nian, Ziad Makary, hatete katak nia partidu simu ona xamada telefónika ida hosi Israel ne’ebé husu atu evakua ema sira iha nia edifísiu iha Beirute.
Maibé, nia insisti katak nia ministériu sei la kumpri saida maka nia hanaran “funu psikolójiku”.
Entretantu, primeiru-ministru libanés Najib Mikati hatete iha reuniaun gabinete nian: “Agresaun kontinua Israel nian hasoru Líbanu hanesan funu ida estirminasaun nian iha sentidu hotu-hotu hosi liafuan.”
“Ami serbisu hanesan governu ida atu hapara funu foun Israel nian ida-ne’e no evita atu monu ba deskoñesidu,” nia hatutan.
Suar sa’e iha súl Líbanu nian hafoin atake Israel nian iha Tiro, 23 Setembru 2024
‘Ami alvu maka infraestrutura kombate nian ne’ebé harii hosi Hezbollah’
Forsa Defeza Israel nian (IDF) hatete iha komunikadu ida iha loron-segunda kalan katak nia aviaun sira hala’o ona atake sira hasoru “alvu terorista” Hezbollah nian hamutuk 1.300 iha súl Líbanu no iha Vale Bekaa – fatin sira ne’ebé maka militár Israel nian reklama hanesan subar fatin ba foguete sira, misil sira, lansador sira , no drone sira ne’ebé pertense ba Hezbollah.
“Bazikamente, ami alvu maka infraestrutura kombate nian ne’ebé maka Hezbollah harii iha tinan 20 ikus ne’e. Ida-ne’e importante tebes”, hatete hosi Xefe Estadu-Maior IDF nian, tenente-jenerál Herzi Halevi, ba komandante sira iha Tel Aviv.
“Ikusmai, buat hotu-hotu foka ba kriasaun kondisaun sira hodi fila fali rezidente norte nian sira ba sira nia uma.”
Porta-vós IDF nian, kontra-almirante Daniel Hagari, hatete katak vídeo hosi súl Líbanu nian hatudu “esplozaun sekundáriu signifikativu sira ne’ebé provoka hosi arma sira Hezbollah nian ne’ebé rai iha edifísiu nia laran”.
“Iha posibilidade boot katak vítima balun mai hosi esplozaun sekundária ne’e”, nia hatutan.
Responsável aas hosi militár israelita ida insisti katak IDF “agora daudaun konsentra de’it iha atake aéreu israelita sira” hafoin hetan pergunta hosi jornalista sira karik invazaun terrestre ida iha súl Líbanu nian sei iminente hodi kria zona tampon ida.
Responsável ne’e hatete katak Israel iha objetivu tolu, maka hanesan hafraku abilidade Hezbollah nian hodi tiru roket sira no misil sira iha fronteira Líbanu-Israel, duni sai funu-na’in sira Hezbollah nian hosi fronteira, no estraga infraestrutura sira ne’ebé harii hosi forsa elite Hezbollah nian ne’ebé bele uza hodi ataka sidadaun Israel sira.
Suar sa’e iha Tiro, súl Líbanu nian, 23 Setembru 2024.
Hezbollah la fó komentáriu kona-ba alegasaun sira hosi Israel katak subar arma sira iha uma sira.
Maibé hanesan sinál ida katak sira la rende, sira hatán ona ba “atake inimigu israelita sira” hodi tiru roket sira hasoru baze militár israelita oioin iha norte Israel nian, no mós instalasaun sira fabrikasaun arma nian iha zona kosteira Zvulun nian, iha norte sidade Haifa nian.
Vizaun uma ida ne’ebé hetan estragu hosi foguete ida ne’ebé tiru hosi Líbanu ba Israel iha Givat Avni, 23 Setembru 2024.
Bainhira jornalista sira husu kona-ba posibilidade hosi militár israelita sira halo atake terestre ida iha Líbanu, nia hatete katak Israel “sei halo buat hotu ne’ebé maka presiza” hodi rezidente sira ne’ebé evakua hosi norte Israel nian fila ho seguru ba sira nia uma.
Entretantu, Hezbollah antes ne’e hatete katak sei kontinua luta to’o iha sesarfogu iha Gaza.
Vise-líder Hezbollah nian, Naim Qassem, hatete katak “luta nakloke” agora hahú ona.
Ida-ne’e akontese hafoin Hezbollah lansa roket 150 hasoru Israel iha findesemana liubá, tuir IDF, iha saida maka nia hatete hanesan retaliasaun ba atake sira foin lalais ne’e ne’ebé maka alvu ba sira.
Mensajen alerta nian atu evita alvu sira Hezbollah nian
Antes, rezidente sira iha súl Líbanu nian simu mensajen testu no lian nian iha loron-segunda (23/09) dadeer ne’ebé fó avizu ba sira atu hadook-an hosi “edifísiu rezidensiál sira ne’ebé Hezbollah uza hodi subar arma sira”.
Iha vídeo ida ne’ebé sirkula iha internet, aldeia ida parese simu mensajen lian ida, ne’ebé hatete katak operasaun israelita kontinua no tama ona iha “faze foun”.
Mensajen lian nian kontinua: “Se ita-boot iha aldeia ida ne’ebé uza hosi Hezbollah, sai kedas ba ita-boot nia seguransa rasik.”
Mensajen telefónika ida-ne’e mosu hafoin avizu hanesan ne’ebé publika iha mídia sosiál sira – iha lian Inglés no Árabe – hosi porta-vós militár Israel nian.
Alerta ne’e dirije ba rezidente sira iha súl Líbanu nian no iha nordeste Vale Bekaa nian, hodi hatete katak sira tenki hadook-an hosi zona sira ne’ebé kombatente sira Hezbollah nian halo operasaun ka subar arma sira.
Ema sira la’o iha tasi-ibun bainhira suar sa’e hafoin atake Israel nian iha Tyre, súl Líbanu nian, 23 Setembru 2024.
Antes ne’e, Ministériu Saúde Líbanu nian fó sai komunikadu ida ne’ebé husu ba ospitál hothotu iha rejiaun súl nasaun nian atu kansela operasaun sira ne’ebé la’ós urjente.
Husu ba médiku sira atu preparadu hodi trata vítima sira ne’ebé kanek ne’ebé bele lori ba sala emerjénsia.
Eskola sira taka mós iha rejiaun sira súl nasaun nian no iha subúrbiu sira súl Beirute nian, haktuir hosi Ministériu Edukasaun nian.
Mane ida tula estudante sira hafoin eskola oioin taka antes, iha Beirute, Líbanu, 23 Setembru 2024.
Liña tempu ba eskalasaun tensaun Israel nian maka Hezbollah
Tauk sira kona-ba konflitu rejionál ida ne’ebé maka’as iha Médiu Oriente aumenta iha semana kotuk tanba atake transfronteirisu sira ne’ebé envolve Israel no Hezbollah aumenta.
Tuir mai ne’e maka sumáriu ida hosi série eventu sira ne’ebé akontese iha semana kotuk:
Feto ida tanis durante funeral hosi líder senior Hezbollah nian, Ibrahim Aqil no membru Hezbollah nian, Mahmoud Hamad, ne’ebé mate iha atake israelita nian iha periferia súl Beirute nian, Líbanu, 22 Setembru 2024.
- Iha loron-tersa (17/09), pelumenus ema na’in 12 mate no rihun resin hetan kanek hafoin pager ida ne’ebé uza hosi membru sira Hezbollah nian nakfera iha Líbanu
- Iha loron tuirmai, walkie-talkie atus resin ne’ebé uza hosi membru sira Hezbollah nian nakfera, hodi hamate ema na’in 27 no hakanek ema atus resin.
- Hezbollah fó-sala ba Israel ba atake ne’e, enkuantu Israel lakohi fó komentáriu—maske ema barak konsidera responsável
- Iha loron-sesta ne’e, Israel hatete katak halo ona atake aéreu sira iha bairu Dahieh, fortaleza Hezbollah nian iha súl Beirute nian, hodi oho komandante ida hosi milísia ne’ebé hetan apoiu hosi Iraun no figura senior sira seluk.
- Ministériu Saúde Líbanu nian hatete katak ema na’in 45, inklui labarik na’in tolu, mate iha atake ne’e
- Atake transfronteirisu sira kontinua iha findesemana, ho Hezbollah lansa projétil hamutuk 150 hasoru Israel, enkuantu Israel halo atake aéreu sira iha súl Líbanu nian ne’ebé hatete katak estraga ona lansa roket sira milísia nian rihun resin.
Notísia ne’e sei atualiza nafatin ho dezenvolvimentu ikus liu.