G-NEWS (DILI) —Governu Konstitusionál Da-IX Timor-Leste, tersa-feira (01102024) orseik aprezenta ona proposta Orsamentu Jerál Estadu 2025 ba Parlamentu Nasionál atu hetan konsiderasaun.
Orsamentu ida-ne’ebé abranjente ho totál billaun $2,617.2, dezeña atu dudu kreximentu ekonómiku, hametin infraestrutura, no hadi’a sidadaun sira-nia moris-di’ak.
Tuir nota imprensa ne’ebé G-NEWS asesu, kuarta-feira (02102024) katak, pontu importante sira husi proposta Orsamentu Jerál Estadu tinan 2025 nian inklui totál alokasaun orsamentál hamutuk millaun $2,617.2, ho millaun $2,073.0 ba Administrasaun Sentrál, millaun $62.2 ba RAEOA, no millaun $482.0 ba Fundu Seguransa Sosiál (inklui Fundu Rezerva Seguransa Sosiál).
“Orsamentu konsolidadu ba Administrasaun Sentrál, RAEOA no INSS (la inklui Fundu Rezerva Seguransa Sosiál) mak millaun $2.177”, haktuir iha nota imprensa.
“Orsamentu konsolidadu ba Administrasaun Sentrál no RAEOA hamutuk millaun $2.125. Ida ne’e maka aumentu 12.4% hosi millaun $1.890 ne’ebé aprova ba tinan 2024”.
Projesaun kreximentu PIB husi 4.1% ba 2025, ne’ebé suporta husi aumentu despeza governu nian no investimentu estratéjiku. Alokasaun signifikativa husi orsamentu konsolidadu ba CA no RAEOA ba setór xave sira hanesan Kapitál Sosiál: millaun $741 (35% husi orsamentu konsolidadu), Dezenvolvimentu Infraestrutura: millaun $654 (31%), Dezenvolvimentu Ekonomia: millaun $157 (7%) no Enkuadramentu Institusionál: millaun $574 (27%)
“Aumenta investimentu iha kapitál dezenvolvimentu, to’o millaun $440, aumenta millaun $29 kompara ho 2024”.
Iha nota imprensa ne’e mós eslika katak, atu hasa’e fokus ba programa sira kona-ba bein-estár sosiál, inklui transferénsia ne’ebé aumenta ba Fundu Nasionál ba Kombatente sira husi Libertasaun no Fundu Seguransa Sosiál.
Investimentu estratéjiku iha infraestrutura turizmu no dezenvolvimentu kampu petróleu Greater Sunrise.
Primeiru-Ministru hateten, “Proposta orsamentál ida-ne’e reflete ita-nia kompromisu ba “Investimentu iha Infraestrutura Estratéjika, Hametin Ekonomia no Hadi’a Bein-estár Sidadaun sira-nian”, Primeiru-Ministru Kay Rala Xanana Gusmão, ko’alia ba G-NEWS, liuhosi nota imprensa.
Objetivu husi programa ne’e mak atu halo balansu ba kreximentu ekonómiku imediatu no hasoru dezafiu prinsipál sira hanesan diversifikasaun ekonómika no hamenus dependénsia ba reseita mina-rai nian.
Governu prontu atu defende proposta ne’e no servisu hamutuk ho Parlamentu Nasionál hodi asegura orsamentu ida-ne’ebé forte no efetivu ba benefísiu sidadaun Timor-oan hotu-hotu nian.
Proposta Orsamentu Jeral Estadu tinan 2025, entrega direita hosi Ministra Finansas ho nia vise, Sekretáriu Estadu Komunikasaun Sosial (SECOMS) inklui ekipa tékniku sira.