G-NEWS (DILI) – Sexta-Feira aban (28092023), Ministra Reinu Unidu ba Indo-Pasífiku Anne Marie-Trevelyan sei vizita Timor-Leste husi loron 29 Setembru to’o loron 1 fulan Outubru tinan 2023 hodi deklara hikas Reinu Unidu nia komitmentu hodi haklean ami nia parseria ho Timor-Leste iha saúde no nutrisaun, igualdade jéneru no apoiu Reinu Unidu nian ba Timor-Leste nia adezaun tuir mai ba ASEAN (Asosiasaun Nasaun Sudeste Aziátiku).
“Ida ne’e mak vizita ministérial Reinu–Unidu dahuluk ba Timor-Leste. Ministra Trevelyan sei hala’o sorumutu nível altu ho Prezidente Repúblika Timor-Leste Señor José Ramos-Horta, Primeiru Ministru Señor Xanana Gusmão no Ministru Negósiu Estranjeiru no Kooperasaun Señor Bendito dos Santos Freitas. Diskusaun sira sei foka ba opórtunidade atu haklean kooperasaun bilaterál entre nasaun rua (2) liuhusi hasa’e kooperasaun iha saúde no inisiativa konjuntu ba dezenvolvimentu”, liuhosi karta komunikadu imprensa ne’ebé G-News asesu, kinta-feira (28092023).
Ministra Anne Marie-Trevelyan sei lansa Programa Saúde UK-UNICEF (Reinu Unidu) atu ajuda kombate ma-nutrisaun ba labarik. Programa ne’e sei fornese treinamentu ba voluntáriu komunidade no estabelese grupu apoia atu enkoraja no informa inan aman sira kona-ba prátika alimentár saudável.
Governante Reinnu-Unidu ne’e Ministra Trevelyan mós sei partisipa eventu Feto iha Lideransa (Women in Leadership) ne’ebé organiza husi Governu Timor-Leste hamutuk ho UN Women. Eventu ne’e apoiu hosi kontribuisaun fundus Reinu Unidu nian ba UN Women, hanesan parte ida hosi programa Reinu Unidu-ASEAN ho total £ 3.2m ne’ebé anúnsia iha inísiu tinan ida ne’e. Programa ne’e mos sei promove feto nia papél iha inisiativa ba pás no seguransa iha Sudeste Aziátiku tomak.
Sudeste Aziátiku mak sentru globál ba kresimentu no prosperiedade ekonómiku, no Reinu Unidu nia partisipasaun hanesan Parseiru Diálogu ASEAN hodi apoiu Primeiru Ministru nia prioridade ba kresimentu ekonómia.
Aleinde kooperasaun ba dezenvolvimentu, Reinu Unidu suporta Timor-Leste atu mantein estabilidade rejionál, ho Ró Navál Royal HMS Spey ne’ebé vizita Dili iha fulan Agostu 2023.
“Nu’udar parseiru diálogu ASEAN, Reinu–Unidu kontinua servisu hamutuk ho parseiru iha Sudeste Aziátiku tomak no Indo-Pasífiku atu asegura pás, no prosperiedade ne’ebé sustentável iha rejiaun ne’e no responde ba dezáfiu sira iha futuru. Iha ha’u nia vizita da–huluk ba Timor-Leste, ha’u buka oportunidade diskusaun atu hametin ami nia relasaun bilaterál no kolaborasaun kona-ba prioridade saúde no dezenvolvimentu konjuntu”, Ministra Reinu Unidu ba Indo-Pasífiku Sra Anne-Marie Trevelyan esplika, iha karta komunikadu imprensa.
Iha parte seluk, Embaixadór Reinu Unidu ba Timor-Leste Dominic Jermey hateten, Governu Reinu-Unidu firme apoiu Timor Leste iha programa rai-laran no polítika adezaun ba ASEAN.
“Ami kontinua firme hodi apoiu Timor-Leste nia adezaun ba ASEAN, nu’udar parseiru prinsipál iha sena globál. Reforsa involvimentu Reinu Unidu ho Timor-Leste hatudu komitmentu longu prazu ba rejiaun Indo-Pasifiku, aliña ho Atualizasaun Revizaun Integrada ne’ebé publika iha fulan Marsu 2022”, nia hatutan.
Ministra Reinu-Unidu ba Indo-Pasifiku Anne Maria-Trevelyan nia vizita ne’e atu re-afirma hikas Reinu Unidu nia komitmentu atu haklean kolaborasaun ho Timor-Leste, hanesan nasaun ne’ebé importante tebes ba Reinu Unidu.
Vizita ne’e sei fornese opórtunidade atu diskute relasaun ne’ebé forte, ne’ebé eziste ona entre Reinu Unidu no Timor-Leste liu-liu kona-ba saúde no nutrisaun, prioridade dezenvolvimentu no kontinua apoiu Timor-Leste nia adezaun ba ASEAN, no atu haree Timor-Leste dezenvolve sai nasaun estável no prósperu, nomós programa Reinu Unidu-UNICEF mak ezemplu ida hosi komitmentu sériu atu apoiu Prezidente nia prioridade kona-ba saúde no nutrisaun.
Jornalista : Ekipa G-News
Editór Testu : Amito Qonusere Araújo