G-NEWS (DILI) — Iha loron 9 fulan-Setembru tinan 2024, iha tuku rua ho balun oras Timor Leste, Papa Francisco hala’o vizita istóriku ida ba Timor Leste, nasaun ki’ik ida ne’ebé besik Indonézia nian. Vizita ida-ne’e halo parte iha ninia viajen pastorál ne’ebé luan liután ba Ázia, no sai símbolu maka’as ida kona-ba Igreja Katólika nia apoiu ba nasaun ne’ebé foin ukun-an.
Timor Leste ne’ebé hetan independénsia tomak iha 20 Maiu 2002 liutiha tinan barak konflitu no kolonializmu, simu Papa Francisco ho entuziazmu no esperansa. Durante nia vizita, Amu-Papa Francisco halo misa ida iha Tasitolu Díli nian, iha ne’ebé sarani katólika rihun ba rihun halibur hodi rona líder Igreja Katólika nia mensajen domin no inspiradora.
Papa Francisco vizita mós komunidade lokál oioin no halo interasaun diretamente ho povu, hodi fó enkorajamentu morál no apoiu ba sira ne’ebé luta nafatin atu hari’i futuru ida di’ak liu. Vizita ida ne’e laos deit marka komitmentu Igreja Katolika ba Timor Leste, maibe refleta mos espiritu universal Igreja nian hodi suporta prosesu rekonsiliasaun no dezenvolvimentu iha nasaun sira ne’ebe foin ukun an.
Antesedente husi Papa João Paulo II nia Vizita ba Timor Leste
Maski Papa João Paulo II la halo vizita fíziku mai Timor Lorosa’e, maibé nia hala’o papél importante hodi fó apoiu ba luta povu Timor Lorosa’e nian. Iha dékada 1990 nia rohan, Timor Lorosa’e hasoru períodu tensaun ne’ebé lori ba referendu independénsia ne’ebé krusiál. Iha situasaun difisil ida-ne’e nia leet, Papa João Paulo II fó sai beibeik apoiu ba direitus umanus no justisa.
Iha diskursu no mensajen oin-oin, Papa João Paulo II hato’o nia preokupasaun kona-ba violénsia no opresaun ne’ebé povu Timor Lorosa’e esperiénsia iha kolonializmu Indonézia nia okos. Nia subliña nesesidade atu respeita direitus umanus báziku sira no apoia prosesu demokrátiku sira iha rejiaun. Apoiu morál husi Papa João Paulo II fó enkorajamentu no esperansa ba povu Timór Lorosa’e, ne’ebé ikusmai konsege hetan independénsia iha tinan 2002 liuhusi referendum ne’ebé hala’o ho supervizaun internasionál.
Papa João Paulo II mós enkoraja komunidade internasionál atu fó atensaun no apoiu ba povu Timor Lorosa’e, hametin sira-nia esforsu iha kriasaun futuru ida ne’ebé justu no pasífiku liu. Ho ninia diskursu no orasaun sira, Amu-Papa João Paulo II afirma ninia solidariedade ba luta povu Timor Lorosa’e nian, no tau fundasaun ba relasaun metin ida entre Igreja Katólika no nasaun foun.
Papa Francisco nia vizita mai Timor Leste iha tinan 2024, bele haree nu’udar kontinuasaun ba legadu apoiu Igreja Katólika nian ne’ebé hahú hosi Papa João Paulo II, hodi afirma Igreja nia kompromisu atu akompaña nafatin povu Timor Leste iha sira-nia viajen ba futuru ne’ebé di’ak liu.
Editór Testu : Amito Qonusere Araújo
loading="lazy" />