G-NEWS (DILI) – Eleisaun Xefe Suku ba tinan 2023 ne’ebé hala’o iha Sábadu (28102023) hamosu krítika hosi sidadaun sira tanba preparasaun hosi Governu ladun másimu. Iha krítika sira ne’e, foto kandidatu iha bulletin de votu balun doubru, imajen hosi delegadu no delegada sira la iha no atendimentu seluk tán.
Maske iha krítika no komentáriu oi-oin, maibé eleisaun suku kontinua lao nafatin iha territóriu nasionál, no sidadaun sira nafatin fó sira nia esperansa ba xefe suku foun sira atu hala’o kna’ar bainhira eleitu.
Ermenegildo Pinto, hosi Suku Comoro, ba G-News informa, eleisaun suku ne’ebé akontese ohin nu’udar espasu ida atu autoridade komunitáriu sai reprejentante komunidade, no sai liman ain ba povu nian iha Governu.
“Xefe Suku sira mak ita nia líder komunitáriu, ita tenke hili sira tuir ita nia konsiensia. Sira maki ta nia resprejante. Ohin atu ba meúdia mak ha’u ba vota, iha tuku 11 ho balun. Iha sentru votasaun ami nian”, nia konta ba G-News.
Bainhira G-News husu kona-ba preparasaun governu nian ba eleisaun suku, nia deha ne’e kompetensia Governu nian, no sidadaun iha direitu atu ezerse votu, no iha dever atu ejiji ba programa sira bainhira implementa la tuir regras.
“Ida ne’e ha’u la hatene maun, ne’e sira iha governu mak hatene. Ita povu ne’e hatene mak ba vota. Kuadu xefe suku sira hala’o servisu mak la di’ak, ne’e maki ta ejiji sira atu halo servisu di’ak”, nia hakotu.
Sidadaun ida iha Suku Bauro Angela Lopes, ba G-News iha esperansa ba sira nia suku mak dezenvolvimentu.
“Tuir hau nia observasaun ba eleisaun suku iha sentru votasaun lao ho di’ak. ami Seidauk hetan esperiensia tmba ne’e kandidatu foun, maibé hosi povu suku Bauro nian hakarak mak oinsa atu ami nia suku bele iha dezenvolvimentu”, Angela afirma.
Paulina Soares, iha postu Turiscai Munisípiu Manufahi inform aba G-News sábadu (28102023) ne’e katak, eleisaun suku tinan ne’e Governu la organiza didi’ak.
“Tinan ne’e eleisaun suku lao sabraut loos, Ha’u dehan sabraut tanba xefe suku sira la halo kampaña ba povu sira, buat barak ne’ebé ita haree la sériu. Iha suku balun ita nota katak, balun xefe suku nia foto doubru, balun foto la iha, balun foto iha maibé naran sala, ida ne’e saida mak ne’e”, Paulina ko’alia liuhosi kontaktu Whatsupp, ba G-News.
Maske nune’e, nia nafatin fó apoiu ba eleisaun suku, nune’e xefe suku sira bele hala’o kna’ar ho di’ak, hodi reprejentan povu atu hato’o povu nia aspirasaun ba governu. Tanba ne’e nia husu ba xefe suku foun ho nia estrutura ne’ebé hetan fiar hosi povu, atu hala’o programa ba dezenvolvimentu iha nível komunitáriu.
Orlando Barros, rezidente ida iha Suku Fatuhada fó nia esperansa ba xefe suku foun atu hala’o kna’ar ho di’ak, nune’e povu sira bele sente dezenvolvimentu iha nível komunitária, nu’udar liman-ain povu nian.
“Ha’u nia esperansa mak xefe suku foun ne’ebé hetan fiar hosi povu, tenke haree no rona povu nia lian, no ko’alia ba governu kona-ba povu nia kondisaun ekonómia, sosiál, no dezenvolvimentu lokál”, nia hakotu.
Alende ne’e, Ema ho Defisiensia Fíziku uza kaderia roda asesu ba Eleisaun la asesivel tanba fatin ho Eskada as difikulta sira labele asesu ho seguru, nune’e tenki hiit sira ho kadera roda hodi ezerse sira nia direitu.
Durante ema ho defisiensia fíziku ezerse votu la ho seguru iha Eleisaun sira tanba sentru votasaun ho eskada as difikulta sira. Maske problema ne’e, ema ho defisiensia sira ejiji bebeik ba Governu, maibé la iha solusaun to’o agora, tanba tuir esperiênsia ne’ebé iha, ema ho defisiensia fíziku bainhira ba vota, obrigatóriu tenke dada malu.
Jornalista : Ekipa G-News
Editór Testu : Amito Qonusere Araújo