Kazu tiru membru F-FDTL tuir perspetiva Juridiku

banner 120x600
140 Views

G-NEWS (DILI) – Iha Domingu (18022024) iha tuku 05.00 madrugada, ema deskoñesidu tiru membru forsa armada hosi komponente Navál ho identidade Soldadu Abrão do Rego Smith, iha área Lequintai, Padeiros nia oin.

Tuir nota ne’ebé G-News hetan hosi fontes konfiavel iha instituisaun seguransa informa ba G-News, Domingu (18022024) katak, suspeitu maihosi Instituisaun Polísia Nasional Timor Leste (PNTL) hosi Unidade Espesial Polisia ho inisial AM entrega an kedas ba iha autoridade seguransa Departamentu Investigasaun Kriminal DIC_sigla portugés) hodi submete ba iha prosesu investigasaun.

banner 325x300

Tuir mai, ita sani hamutuk perspetiva jerál juridiku nian hosi Eis Adjuntu Komisáriu CAC ba asuntu Prevensaun no Sensibilizasaun Luis de Oliveira Sampaio ho G-News.

G-NEWS

Tuir ita boot nia hanoin, kazu tiru hosi membru seguransa ida hasoru elementu Forsa Armada, ninia konsekuênsia justisa ba suspeitu ne’e oinsa?

Luis de Oliveira Sampaio

Iha regra prosesual ka kodigu prosesu penal nu’udar lei ne’e regula kona-ba prosesu krime ida atu hahú sei liuhosi prosesu investigasaun atu buka hatene ka deskobre ninia motivasaun – tanba sa mak krime ne’e akontese. Ne’e tanba ho intensaun ka planeadu ka tanba neglizensia.

Krime balun akontese tanba ho intensaun no krime balun akontese tanba neglizensia. Intensaun signifika autor ka suspeitu iha duni motivasaun, halo konsentimentu katak nia hakarak duni halo kanek ka ho intensaun atu lansa duni ka uja kilat ne’e ho tiru no ka hakanek vítima. Neglizensia signfika katak suspeitu/arguidu la iha intensaun maibé tanba nia la kuidadu ikus mai rezulta halo ema seluk kanek. Tanba ne’e so prosesu investigasaun atu sei termina prosesu ne’e  lao oinsa.

G-News

Tuir ita boot nia esperiênsia ne’ebé ita hatene, kazu tiru, maibé la mate, desizaun final iha Tribunal ne’e oinsa?

Luis de Oliveira Sampaio

Iha ita ninia Lei Penal ka Kodigu Penal defini ona tipu krime oi-oin ne’ebé defini iha Kapítulu II kona-ba Krime Hasoru Integridade Fizika ne’e kompostu hosi krime ida bolu ofensa ba integridade fizika simples (Artigu 145 KP), ofensa integridada fizika grave (artigu 146 KP) no ofensa ba integridade fizika (artigu 148 KP).

Maibé só liuhosi investigsasaun mak bele hatene loloos se aktu ne’e monu ba krime ida ne’e. Tanba bele mós konjuga ho krime tentativa omisidiu tanba uza material ne’ebé iha potensia halakon ema nia vida. Liuhosi prosesu ne’e mak sei defini krime ne’e relevante ba ida ne’ebé no tribunal sei halo apresiasuan ba faktu sira ne’e produs durante julgamentu no konklui ninia pena ne’ebé relevante. Ha’u la bele halo konkluzaun antesipadamente antes prosesu ida hahú.

G-News

Se kazu tiru maske la mate, kuandu Tribunal aplika TIR, no Instituisaun aplika de’it sansaun disiplinar, oinsa ho ita boot nia hanoin kona-ba ne’e?

Luis de Oliveira Sampaio

Hanesan ha’u dehan ona depende ba prosesu investigasaun atu estabelese faktu sira hodi orienta Ministériu Públiku identifika medida koasaun ida ne’e relevante; TIR ka medida sira seluk.

Mesmu nune’e, tanba autor ka suspeitu ne’e nu’udar membru instituisaun seguransa; PNTL, iha obrigasaun atu loke investigasuan no hodi impoin regra dixiplinar mesmu prosesu krime lao hela. Prosesu kriminal no prosesu displinar bele lao dala ida hosi entidade kompetente sira. Prosesu disiplinar la depende ba prosesu kriminal.

G-News

Tuir ita boot nia hanoin, tuir loloos desizaun saida mak instituisaun PNTL foti hasoru elementu Polísia ne’ebé envolve tiru hasoru membru F-FDTL (Kazu foin lalais akontese iha Lekintai)? –

Luis de Oliveira Sampaio

Ha’u hanoin importante atu PNTL tenke loke investigasaun ba pesoal ka suspeitu no hosi ne’e bele orienta autoridade superior irarkia PNTL hodi determina medidas relevante ba aktu kometidu. Tanba investigasaun bele identifika fatores no kauza sira hosi aktu ne’e bazeia faktu sira ne’ebé estabelese durante investigasaun. Klaru katak sansaun displinar viavel liu maibé tenke loke uluk prosesu atu nune’e prosesu ne’e lao ho kredivel no asegura katak prosesu hotu tuir lei.

Editór Testu : Amito Qonusere Araújo

relavante