G-NEWS (DILI) — Xefe Governu da-sia Kay Rala Xanana Gusmão informa ba públiku, kona-ba ezekusaun orsamentu ne’ebé di’ak liu iha tinan 2016, iha ne’ebé primeiru lugar iha Asia tomak, no kuartu lugar iha mundu.
Xanana Gusmão, ko’alia lia-hirak ne’e, ba jornalista sira, hafoin enkontru ho Xefe Estadu José Ramos Horta, kinta-feira (18072024).
“Iha 2016, primeiru lugar iha Asia tomak, kuartu lugar iha mundu tomak, ne’ebé tuir kritériu hotu-hotu kona-ba jere osan ne’ebé mai hosi minarai, no seluk-tán”.
Aleinde kona-ba ne’e, Primeiru-Ministru ba governu da-sia ne’e mós, informa ba Xefe Estadu kona-ba preparasaun governu nian, ba planu Orsamentu-Jerál Estadu tinan 2025, liuhosi jornada orsamentais.
Xanana Gusmão “Ha’u mós informa ba Prezidente, ami haree dadauk ona, prepara instituisaun hotu-hotu atu halo prepara ona planu ba 2025 hodi haree ba “budget” ne’ebé ami iha ona jornada orsamentais, hodi dehan katak, ba kada instituisaun, se 2024 ó husu buat lima, mas ó halo de’it buat rua, tinan mai ne’e, ó labele husu buat hitu”.
“Ha’u fiar ó tanba ó bele buat rua, ha’u fó de’it ida, ó halo tolu. Ne’e hotu para ita bele fila fali ba sistema uluk ne’ebé metin hodi ita jere didi’ak osan povu nian”.
Sei halo revizaun ba lei kona-ba IP no EP
Antes ne’e, Xefe Governu dehan ona kata, instituisaun Empreza Públika (EP) no Institutu Públiku (IP) nia ezisténsia hatodan orsamentu estadu nian, tanba ninia líder sira simu saláriu boot maibé la iha produtividade.
“Ami haree tiha buat ida ne’e, mas governu anterior, lei iha ne’e, ita haree buat sira ne’e hotu, ita tenke modifika lei lubuk ida, tanba lei sira ne’ebé sira kria, ida de’it ami kurize tiha ona, mais ida ne’e liga ida, liga ida ne’ebá, ne’e mak ami iha hela preparasaun tanba sai tiha autónomu, halo buat sira arbiru”.
“La autonomu rasik mós, imi rona bebeik ona, merenda eskolar, iha fatin balun, osan ba, rai-hela, rai-hela, osan barak ona, sosa tiha fali kareta, ne’e Sistema ida uluk monta, katak, la iha responsabildiade, la iha auditoria, ne’e mak atu dehan ba imi katak, buat sira ne’e hotu, ami hasai hela konkursu ba auditória internasional”, PM Xanana Gusmão.
“Tanba ami laos hakarak persege malu, lae, auditória internasional ne’e so para hatudu ba futuru líderes katak, buat hotu-hotu tenke tuir regra, labele iha fali governu seluk ne’ebé mai karik, hakarak muda tun muda sae, dehan ó muda ba, ó muda halimar ba, depois auditória sei mosu”, Xanana kontinua tán.
“Problema ida ne’e, problema ida ne’ebé ami prepara hela tanba lei sira”.
Relasiona ho deklarasaun Ministra Finansas katak, oras ne’e dadauk osan la to’o atu sustenta funsionáriu to’o fulan Dezembru de’it, no Prezidente rasik husu atu halo auditória ba iha kada Ministériu, Xanana Gusmão hatan katak, autoriza atu Xefe Estadu halo auditoria, tanba governu ne’ebé Nia lídera mós atu halo auditoria.
Editór Testu : Amito Qonusere Araújo