G-NEWS (DILI) – Seguransa iha liña fronteira rai-maran importante teb-tebes hodi kontrola no asegura movimentu ba no mai hosi sidadaun sira ne’ebé hela iha área fronteriza, liu-liu provinsia Timor Osidental no Timor Leste, inklui sasan.
Atu kombate transaksaun illegal hosi ema no sasan sira, autoridade seguransa liu-liu Unidade Polisia Fronteira (UPF) iha papel importante. UPF tenke iha rekursu ne’ebé sufisiente, iha ekipamentu sira ne’ebé modern no nesesidade operasionál seluk ne’ebé importante.
Atu hakat ba festa Natal 2023 no tinan foun 2024, konserteza komunidade sira ne’ebé hela iha fronteira rai rua, sei vizita malu tanba iha relasaun familiar ne’ebé forte, maibé intensaun seluk ita hotu labele identifika, ne’e responsabilidade hosi autoridade seguransa mak bele deskobre. Tanba ne’e, G-News hala’o entrevista esklusivu ho Komandante Unidade Polísia Fronteira (UPF) Superintendente Euclides Belo, hodi buka hatene kona-ba servisu operasional UPF nian hodi asegura seguransa iha liña fronteira.
Ho komandante UPF Superintendente Euclides Belo ninia sabedoria ho lideransa ba UPF, kontinua mantein nafatin lei no ordem hodi servi povu no nasaun, liu-liu iha liña fronteira, hanesan odamatan tama no sai rai-maran nian hosi nasaun Timor Leste.
Tuir mai sani hamutuk, entrevista G-News Amito Qonusere Araújo ho Superintendente Euclides Belo kona-ba UPF nia kontrolu iha rai-maran Timor Leste ho Indonézia nian.
G-News: Komandante bele fó nota informativa kona-ba situasaun seguransa iha liña fronteira Terrestre, depois ita hakat liu tiha eleisaun suku, loron matebian, loron nasionál Juventude 12 Novembru no Proklamasaun Independênsia 28 Novembru?
Sup Euclides Belo: Situação de segurança após as eleições suku, o Dia dos Heróis Nacionais, o Dia da Juventude e o Dia da Proclamação da Independência em novembro de 2023 hotu-hotu lao ho diak, tamba forsa seguransa sempre apoiu malu haktuir ordem komando hodi asegura prosesu realizasaun programa too aktividade tuir metas ne’ebé determina hosi Governo no Estadu Timor Leste.
G-News: Problema saida mak durante ne’e polísia UPF enfrenta bainhira atu halo operasaun iha liña fronteira?
Sup Euclides Belo: Iha varios oin-oin ne’ebé UPF-PNTL hasoru iha linha fronteira, kona-ba rekursus umanus ne’ebé minus, fasilidades transportes, distância entre postus, komunikasaun, asesu estradas tempo agora udan postu balun asesu kareta no motor bele sai dificulades ba movimentos mais UPF nafatin hala’o kna’ar tuir misaun ne’ebé lei deposita atu hala’o patrullamentu.
G-News: Loos ka lae, membru Polísia UPF iha problema ba fardamentu no rádiu komunikasaun inklui transporte operasionál?
Sup Euclides Belo: Kona-ba Prosesu kompra fardamentu ba UPF kada tinan laiha problema seriu so iha kestaun tékniku. Kona-ba rádiu komunikasaun sempre hasoru problema linha repiter maibé ekipa IT ho Logistika PNTL sempre alertadu hodi solusiona.
Kona-ba transporte seidauk sufisiente atu kobre área fronterisa tomak maibé ho transporte ne’ebé iha ami kuida no utiliza hodi asume papel.
G-News: Oinsa komunikasaun entre UPF ho TNI bainhira atu halo operasaun iha liña fronteira Terrestre?
Sup Euclides Belo: A comunicação entre a Unidade de Patrulhamento de Fronteira (UPF) e as Forças Armadas da Indonésia (TNI) durante operações na linha de fronteira terrestre iha diversos métodos e protocolos, depende ba nessesidade.
Em situações normais, as forças de segurança de países vizinhos geralmente mantêm canais de comunicação abertos para facilitar a coordenação e troca de informações. Isso pode incluir comunicação direta entre as unidades de patrulha, linhas de comunicação oficiais entre as agências governamentais ou canais estabelecidos por meio de acordos bilaterais.
Esses canais de comunicação são cruciais para evitar mal-entendidos, garantir a segurança das operações e promover a cooperação entre as forças de segurança de ambos os lados da fronteira. No entanto, é importante observar que os detalhes específicos dos procedimentos de comunicação podem ser sensíveis e podem não ser divulgados publicamente por razões de segurança.
G-News: Oinsa koordenasaun entre UPF ho UPM (Unidade Policia Maritima) iha fronteira Terrestre no tasi?
Sup Euclides Belo: Unidades rua ne’e hala’o koordenasaun di’ak mesmu iha deskrisaun misaun diferente maibé atu kombate no prevene sempre iha komunikasaun ne’ebé nakonu ho válor policial hodi servi komunidade.
G-News: Oinsa ho transaksaun illegal iha liña Fronteira Terrestre Bobonaro, Covalima no RAEOA?
Sup Euclides Belo: Kona-ba transações ilegais na linha de fronteira implica em atividades contrabando: hanesan BBM (gazoel, gazolina no minarai) embora ida ne’e iha mos sigaru, fardamentu GAM, Fogetes ne’ebé sempre UPF prende liuhosi patrullamentu no baragem Estrada.
A prevenção e combate a transações ilegais na linha de fronteira geralmente exigem a colaboração de forças de segurança, agências governamentais, e até mesmo a cooperação entre países vizinhos. Aqui estão algumas medidas que podem ser tomadas para combater transações ilegais na linha de fronteira:
- Patrulhamento e Vigilância: Reforçar patrulhas e a presença de forças de segurança ao longo da linha de fronteira.
Utilizar tecnologia, como câmeras de vigilância, drones e outros equipamentos para monitorar áreas críticas.
- Cooperação Internacional: Colaborar com as forças de segurança do país vizinho para compartilhar informações e coordenar esforços.
- Legislação e Fiscalização: Reforçar leis e regulamentos relacionados a transações ilegais.
Aumentar a fiscalização em pontos críticos, como postos de fronteira e rotas conhecidas de contrabando.
- Conscientização e Educação: Sensibilizar as comunidades locais sobre os impactos negativos das transações ilegais.
Promover programas educacionais para alertar sobre os perigos associados a essas atividades.
- Desenvolvimento Econômico: Investir em projetos de desenvolvimento econômico para reduzir a dependência de atividades ilegais.
É importante ressaltar que o combate às transações ilegais na linha de fronteira é um desafio complexo que requer esforços coordenados em várias frentes. A implementação efetiva de medidas preventivas e a cooperação internacional são essenciais para enfrentar esse tipo de problema.
G-News: Durante ne’e, transaksaun illegal, UPF prende objetu saida de’it mak sai nesesidade sidadaun sira nian iha liña fronteira?
Sup Euclides Belo:
- Gazolina
- Gazoel
- Mina rai
- Sigaru
- Fogetes
- Manu
G-News: Oinsa ho prosesu investigasaun ba sidadaun sira ne’ebé komete kazu illegal, no ninia objetu sira?
Sup Euclides Belo: Prosesu hotu ne’ebé iha UPF halo auto prosesual ba objeitu ne’ebé na’in hetan kapturasaun, no objeitus ne’ebé na’in derviadu hosi fatin transaksaun UPF halo de’it nemerasaun no halo auto entrega ba MP liuhosi seksaun Investigasaun PNTL Municipiu.
G-News: Alende kazu transaksaun illegal iha liña fronteira, kazu seluk saída mak hanesan sériu tebes ba UPF atu kombate?
Sup Euclides Belo: Kazu seluk ne’ebé presisa atu kombate asaun planeadu ne’ebé kada komunidade ne’ebé sai autoria ba transaksaun illegal sai obstaklu ba UPF tanba autor sira uza via komunikasaun hodi halo transaksaun iha fatin ne’ebé movimentu patruilamentu minus tanba asesu ba dalan no estradas.
G-News: Oinsa ita nia planu seguransa iha liña fronteira iha âmbitu Natal 2023 no tinan foun 2024?
Sup Euclides Belo: Reforsa komunikasaun no koordenasaun ho autoridade relevantes hodi prevene sasan kontra bandu liu-liu fogetes no autorizadu de’it ba diresaun legál hosi central ne’ebé iha pedidu kompra fogetes hodi uza ba loron Natal no Ano novo 2024.
G-News: Komandante nia rekomendasaun ba sidadaun Timor nian ne’ebé hela iha liña fronteira nune’e bele garante pás no estabilidade?
Sup Euclides Belo: Garantir a paz e a estabilidade nas regiões de fronteira é um desafio importante e envolve a colaboração entre o governo, as comunidades locais e as forças de segurança. Aqui estão algumas recomendações para os cidadãos que vivem nas áreas de fronteira em Timor-Leste:
- Cooperação com as Autoridades:
- Participação Comunitária:
- Educação e Sensibilização:
- Desenvolvimento Econômico:
- Mediação de Conflitos:
- Inclusão Social:
- Consciência Ambiental:
- Colaboração Internacional:
Ida ne’e mak dada-lia klean entre G-News ho Komandante UPF, kona-ba situasaun seguransa iha liña rai-maran entre Timor Leste ho Indonézia, maske enfrenta dezafiu maibé laos sai sasukat ida hodi hamate Espíritu autoridade seguransa iha liña fronteriza hodi servi povu no nasaun. Atu rejolve problema sira ne’e, ne’e kompetensia no polítika hosi Governu liu-liu Ministériu Interior, ne’ebé tau-matan ba assuntu seguransa rai-laran nian.
G-News konklui katak, atu asegura situasaun seguransa hakmatek iha área fronteriza, ne’e kontribuisaun mós hosi sidadaun sira.
***