G-RTV.Com (Dili): Situasaun pandemia Covid-19 ne’ebé la’o haleu mundu durante tinan rua ona, lori sofrimentu no derrota bo’ot ba ekonomia mundiál.
Tuir akademista Universidade da Paz (UNPAZ) esplika ho baze referénsia husi ajénsia internasionál sira ne’ebé hamahan-an iha Organizasaun Nasaun Unidas (ONU-Sigla Português), difini katak problema Covid-19 ba ekonomia sosiál ne’e, hanesan distruisaun.
‘’Pandemia Covid-19 nia influénsia ba globál maka’as tebes, espesialmente husi sikun ekonomia tuir ajénsia Internasionál ILO, OMS, FAO, iha fulan outubru 2020, difini katak problema Covid-19 ne’e halo distruisaun bo’ot ba ekonomia sosiál’’. Hateten Dekanu Fakuldade Ekonomia-UNPAZ, DR. Alexandre de Sousa Guterres iha nia kna’ar fatin, kinta ne’e.
Autór livru ‘’Analisis Daya Tarik Dasar Pasar,SD, Strategi Bauran Pemasaran dan kinerja Pemasaran pada perusahan’’ ne’e, hatutan, distruisaun refere rezulta ema barak sai ki’ak no mal-nutrisaun.
‘’Husi distruisaun refere halo ema barak sai ki’ak, mal-nutrisaun aumenta ho númeru kuaze ema rihun 600 resin iha mundu, no sei kontinua’’. Hatutam autór ne’e.
Atleta nasionál Taekwondo nu’udár moos dekanu foinsa’e ida, esplika liu tan, Covid-19 nia ezisténsia hamenus rendimentu iha atividade ekonomia.
‘’Hare husi mundu negósiu, Covid-19 nia prezensa sai hanesan dezafiu bo’ot, tambá husi seitór hotu ne’ebé suporta ba roda ekonomia, sira menus iha rendimentu no ba agrikultura, trabalhadór iha konstrusaun nian, lakon sira nia rendimentu’’. Esplika Alexandre.
Artista múzika ne’e, esklarese moos, inpaktu Covid-19 iha Timor Leste hanesan nessesidade fan no sosa menus, folin sasan iha merkadu monu, limita investór sira nia movimentu.
‘’Ba Timor Leste, inpaktu mak nessesidade sosa no fan menus, investimentu la la’o, folin sasan monu, husi problema refere, hamonu produtór sira nia produsaun, limita espasu ba investór atu la’o no ikus mai kompañia taka hodi hamosu dezenpregu ne’ebé ás’’. Kantór ne’e esklarese.
Solusaun ne’ebé peskizadór iha area atividade bankária ne’e iha mak, presija iha desijaun justu no fortifika apoiu sosiál sira ne’ebé bele ajuda povu.
‘’Guvernu presija halo esforsu ho asaun konkretu liu husi desijaun ne’ebé justu, no hasa’e liu tan apoiu sosiál sira ba sosiedade, apoiu seitór privadu liu-liu ho sira ne’ebé hala’o negósiu ki’ik liu husi fó kréditu ne’ebé oras ne’e la’o, lori ema hotu tenke ba vasina nu’udár dalan ida atu hakotu korrente Covid-19’’. Dehan nia.
Espesialista jestaun merkadoria ne’e, konsidera moos atividade cesta bázika ne’ebé oras ne’e la’o, la efetivu atu rekopera ekonomia povu Timor Leste.
‘’Atividade cesta básica nia vantázem iha situasaun pandemia ne’e, bele atende susar ne’ebé povu infrenta, nia moos bele ajuda negósiu ki’ik sira nia produtu ho diák maibé desvantázem mak programa ne’e hala’o depende ba situasaun ho nia períodu espesífiku, nune’e la efetivu, ne’e la rekopera ekonomia povu nian’’. Espressa fontes ho nia naran estimadu Aldesg.
Entertantu, Guvernu ne’ebé lidera husi Taur Matan Ruak, ho esforsu oi-oin atu satan pandemia Covid-19 mai Timor Leste liu-liu variedade moras ne’ebé diferente, atu labele hamate povu hanesan nasaun seluk no bele normaliza hikas atividade ekonomia sosiál iha rai-laran.
Jornalista : Arménio.
loading="lazy" />