G-NEWS (DILI) – Prezidente Repúblika José Ramos Horta, Tersa-Feira (18042023), hato’o mensajen Estadu ba líder partidu polítiku sira, militantes, no sidadaun tomak, âmbitu kampanha eleitóral ne’e é sei hahú iha Kuarta-Feira (19042023) aban.
“Ohin ha’u iha ne’e para fahe de’it liafuan oan ruma kona-ba eventu ne’ebé hahú aban (19 abríl) ita hahú formalmente kampaña eleitoral ba eleisaun parlamentar 2023″, Xefe Estady haktuir.
“Ha’u iha de’it liafuan ida ka rua hateten, Prezidente-da-Repúblika sei hanesan observadór neútru, atentu, vizilante. Prezidente-da-Repúblika sei akompaña permanente iha territóriu nasionál dezenvolvimentu kampaña ida-ne’e. Ha’u sei informasoens ne’ebé permanente aktualizadu”.
Xefe Estadu, nu’udar mós Komandante Supremu das Forsas Armadas, fó mós konfiansa tomak ba autoridade defeza no seguransa, hodi asegura seguransa hakmatek ba povu tomak.
“Ha’u iha konfiansa primeiru iha líder partidu sira hotu-hotu, sira líder partidáriu sira-ne’ebé konkore ba eleisaun, potensialmente, teórikamente bele ukun rai ida-ne’e, sira mak hatene tenki hatudu ba eleitoradu tomak, ba komunidade internasional sida-nia preparasaun para governa rai ne’e. Governa liu husi Parlamentu Nasionál no potensialmente liu husi governu”.
“Ha’u tau konfiansa kompletu ba ita-nia Foras Armadas ba ita-nia Polísia Nasionál instituisaun rua ne’ebé akompaña malu, tane malu para garante orden públika”, José Ramos Horta aumenta tán.
Alende ne’e, José Ramos Horta mós tau konfiansa ba Instituisaun responsável ba eleisaun sira hanesan STAE no CNE. Xefe Estadu fi’ar servidores estadu hotu-hotu iha funsaun ne’ebé sira ka’er sei hatene sira-nia obrigasaun, obrigasaun morál, obrigasaun legál atu respeita votu sagradu kada eleitor nian.
Xefe Estadu ne’e mós depozita konfiansa ba líder partidáriu sira sei fahe ho eleitoradu sira-nia programa ne’ebé sira atu ezekuta bainhira ba iha Parlamentu no ba karik governu. Saida mak sira atu halo iha tinan lima mai ne’e, para hakle’an dame iha rai ne’e par hadia povu nia moris.
“Ha’u fi’ar ké líder sira sériu, tanba sira líder no tanba líder, sira sei la halo promesas falsus promesas ne’ebé ita haree demagozia promesas falsu. Sira sei halo promesa ne’ebé sira ida-idak hatene bele ezekuta duni, tanba ida-idak hatene, kondisoens rai ida-ne’e nian emtermus de oinsá ita bele ezekuta programa ida ba tinan lima nia laran”.
“Ne’e mak eleitoradu sira iha direitu atu ejize husi partidu polítiku sira, líder nasionál, hakarak rona programa, tanba partidu ne’ebé manán ou partidu sira ne’ebé halibur hamutuk par forma governu aktu primeiru sira halo atu aprezenta programa ba Parlamentu Nasionál”.
Iha kampaña eleitoral ne’e, no tanba natureza duni definisaun kampaña eleitoral partidu sira aprezenta an ba eleitoradu no aprezenta programa. “Ha’u mós ké laiha partidu polítiku ida ké bele halo diskursu ne’ebé ita bolu demagóziku, atake pessoal ké bele enkoraja, insentiva violénsia. Prezidente-da-Repúlika sei rejista diskursu sira-ne’e hotu aktu sira-ne’e hotu no sei kanaliza ba Prokuradoria Jerál da Repúblika”.
Aktu sira-ne’e, sé momentu ruma to’o líder sira-ne’e, partidu sira-ne’e, sei aprezenta aan ba Prezidente-da-Repúblika atu governa rai ida-ne’e, buat hotu-hotu sei tetu sei sukat, tanba buat ne’ebé ita ko’alia determina kompeténsia governante ida nian.
Ne’eduni, iha situasaun ida-ne’e, povu atu ba urnas atu hili Parlamentu foun, liu husi Parlamentu governu foun ba tinan lima mai ne’e, hotu-hotu sei buka halo buat hotu-hotu ne’ebé hakle’an dame halo buat hotu-hotu sukat buat ne’ebé ko’alia nune’e labele hakle’an kanek ruma para bele fasilita ba oin diálogu interpartidáriu, entre polítiku sira entre líder sira para bele hetan governu ida forte ne’ebé iha tinan lima nia laran bele halo rai ne’e haksoit ba oin.
“Ha’u-nia liafuan mak ne’e de’it, ha’u-nia respeitu ba partidu sira hotu-hotu, laiha esessesaun, ba líder sira hotu-hotu. Boa sorte ba kada partidu ba líder sira. Agradese ba instituisoens sira-ne’ebé responsável ba ezekusaun téknika ezekusaun administrativa, lojístika buat hotu-hotu ne’ebé presiza halo para demokrasia la’o ba oin”.
Ne’e hahú ho Komisaun Nasionál das Eleisoens-CNE, STAE, funsionárius sira, fiskais sira, observadór, forsas defeza no seguransa.
Jornalista : Ekipa G-News
Editór Testu : Amito Qonusere Araújo