G-NEWS (DILI) – Tribunál Distritál Díli (TDD) halo julgamentu ba krime Ofensas ba Integridade fízika simples ne’ebé involve husi arguidu ho naran inisiál AA (laen) halo agresaun hasoru nia hasoru nia lezada CS (fen).
Akuzasaun husi Ministériu Públiku (MP) ne’ebé katak, arguidu no lezada moris hamutuk nu’udar feen ho laen no iha oan rua. Iha 2022, arguidu AA lori basa kona iha lezada nia hasan.
Motivu husi problema ne’e, tanba de’it lezada husu osan ba arguidu atu sosa fos tanba, arguidu ho lezada nia han bebeik batar kabun no moras.
Konsekuênsia husi arguidu nia hahalok ne’e, halo lezada senti moras iha hasan nune’e halo keixa.
Ho hahalok arguidu nia Ministériu Públiku akuza arguidu hanesan autor material ba krime Ofensas ba Integridade Fízika Simples iha artigu 145 previstu no punidu iha Kódigu Penál Timor-Leste.
Hatan ba akuzasaun ne’e, arguidu konfesa katak, saida mak konsta iha akuzasaun ne’e loos hotu.
Arguidu deklara iha altura ne’ebá basa lezada tanba husi osan iha kalan boot.
Nia dehan, iha problema ne’e lezada arguidu ses malu durante fulan, mak di’ak malu fali.
“Ha’u lezada tanba husu osan iha kalan boot, ho lia fuan ne’ebé la di’ak ka mal, ida mak ha’u basa nia,” komfesa arguidu AA ba Tribunál iha sala julgamentu iha TDD.
Aguidu rekoñese nia hahalok ne’e la di’ak no promete ba tribunál sei la halo tan iha futuru.
Hafoin Tribunál rona tina deklarasaun arguidu nia, tribunál husu Ministériu Públiku submete prosesu ne’e ba alegasaun.
Alegasaun husi Ministériu Públiku ne’ebé Prokuradór Hernani Rangel husu ba tribunál atu aplika pena multa ba arguidu tuir nesésidade.
Kontra alegasaun MP nia, DefensóraPúbliku husu ba tribunál aplika pena ne’ebé adekuadu ba arguidu.
Defeza ne’e dehan, arguidu konfesa katak, nia arepende.
Rona tiha husi parte rua Tribunál deside adia hikas prosesu ne’e ba iha parte lokraik hodi submete ba desizaun.
Audensia julgamentu ne’e prezide husi Juiza Ana Paula Fonseca, MP reprezenta husi Prokurador Hernani Ranjel, arguidu hetan asistensia legal husi DefensórPúbliku na’in ida.
Subu Lutu EDC Han Besi Kanu.
iha loron ne’ebé hanesan, Tribunál Distritál Díli (TDD) halo julgamentu krime Ofensas ba Integridade Fízika Simples komete husi aguidu ho naran inisiál PC, no krime Ofensas ba Integridade Agravadu komete husi arguidu DFC hasoru lezada Elias da Silva Cabral.
Akuzasaun husi Ministériu Públiku indisiu sufisiente hatudu katak, iha loron 6 Dezembru 2020, tuku 7:30 dader, iha Comoro, Dili, lezadu Elias da Silva Cabral iha nia uma no hamoos tanki bee moos.
Lezadu haree, arguidu PC ho DFC l halo konstrusaun ba parede (lutu) maibé konstrusaun ne’e tama meteru ida iha parte lezadu ne’e nia rai.
Tanba ne’e lezadu informa ba arguidu sira kona-ba sira-nia rai, maibé arguidu sira la preokua no kontinua harii parede (lutu)
Tanba ne’e, arguidu ho lezadu halo diskusaun. Depoisde diskusaun ne’e, arguidu PC sai hirus no kaer besi-lotuk baku, maibé la baku.
Nune’e, ema ne’ebé hetan kanek ne’e foti besi no baku lezadu nia ulun, maibé ema lezadu ne’e defende nia an ho liman no besi-lolon baku la hakanek nia liman-loos.
Arguidu DFC foti fatuk tuda ba kona iha lezafu ulun.
Rezultadu husi baku ne’e mak nia hetan kanek iha liman-loos, no nia mós suku pontu ida ho suku 8
Arguidu sira atua ho livre, no konsientemente katak, arguidu PC hatene kanu besi karakteristiku katak, lori kanu besi ne’e bele kauza kanek ba ema nia isin, halo ema nia isin moras maibé nia halo nafatin.
Arguidu DFC hatene fatuk ne’e, nia karakterístika bele hamosu perigu ba vida, tau atensaun ba fatin ne’ebé ita-boot sira hakarak tuda fatuk.
Klaru katak hahalok hanesan ne’e bele hetan pena tuir lei.
Haree ba hahalok arguidu nia, arguidu PC nu’udar autór materiál no iha forma ne’ebé uza krime ofensa ba integridade fízika simples, Previstu no punidu artigu 145 kódigu penál. arguidu DFC nu’udar autór materiál iha forma ne’ebé hanmona tanba komete krime ofensa ba integridade fízika grave, Punidu no Previstu. tuir artigu 146, parágrafu é.
Antes ne’e mós tribunál rona deklrasaun husi lezadu no arguidu PC ho DFC.
Sasin A deklaa katak, iha altura ne’e Sasi sai husi uma laran tanba rona arguidu ho lezadu haksesuk malu.
Sasin sai arguidu PC mos hit sae besi kanu baku ba lezadu Elias, mak lezadu tahan ho liman kona iha lima to’o lezadu liman ran.
Arguidu DFC hamrik iha tanki bee nia letan, lori fatuk hodi riba tan lezadu kona iha lezadu ulun parte karuk to’o lezadu desmaia monu ba rai.
“Arguidu PC baku lezadu ne’e ha’u haree ho matan kedas, tanba ha’u hamrik besik,”konfesa A ba tribunál iha sala julgamentu TDD.
Sasin ne’e deklara tan katak, lezadu monu tiha ba rai, PC atu mai baku tan mak sasin satan besi kanu husi arguidu to’o duir malu iha rai.
“Bainhira arguidu DFC riba fatuk ba lezadu, lezadu desmaia no monu tiha ba rai, arguidu PC lori tan besi kanu mai atu baku lezadu mak ha’u sori no tahan besi kanu husi arguidu PC, hadau malu besi kanu ne’e duir aan ba rai,”dehan nia.
Nia dehan, de akontesementu lezadu kanek sasin A mak lori ba Hospitál halo tratamentu ba nia kanek iha parte liman ho ulun.
Alende ne’e mós sasin JC deklara, iha altura ne’e tur hela iha sira nia oin, hare nia arguidu PC (aman) halo hela lutu iha uma oin, derepente lezadu mai ho katana hodi dehan, halo fali saida iha ne’e no komesa taa rahun kalen ho ai amare fuik ne’ebé arguidu utéliza harii kutu.
“Ha’u haree hala hau pai halo hela lutu, mak lezadu Elias mai dehan halo saida iha ne’e taa tiha ai sira no tebe tu ba estra. Lezadu mós tan ha’u pai ain mak hau hakilar Elia asaltu apa,” konfesa JC.
Rona tiha depoimentu husi sasin tribunál koletivu ne’e deside adia hikas prosesu julgamentu ba iha loron 3 fulan Abríl 2023 tuku 11:00 kontinua rona sasin seluk.
Aúdensia Julgamentu prezide husi juiz koletivu Edite Palmira, Albertina Neves, Afonso Carmona Ministériu Públiku reprezenta husi Prokuradór na’in ida no arguidu hetan asisténsia legál husi Defensór Públiku na’in ida.
Jornalista : Ekipa G-News
Editór Testu : Amito Qonusere Araújo