Komunidade Suku Fatuquero agradese tilofe ho atividade konservasaun bee

banner 120x600
146 Views

G-NEWE (RAILACO) – Komunidade Suco Fatuqueiro no Tocoluli, Postu Administrativu Railaco Munisipiu Ermera Agradese Grupo Juventude Timor Leste Organizasaun Fertilizer (TILOFE) Nia Aktividede Ho Konservasaun Bee.

Tuir komunidade Martinha Maia husi Suco Fatuquero agradese ba Grupo Tilofe tamba fo benefísiu ba sira iha tempu bai loron sira la hetan susar ba bemos hodi konsumu lor-loron no lasobu ona komunidade nia toos, natar inklui estrada bainhira iha tempu udan“ Tilofe nia ezistensia maka fo benefisiu ba ami, liu-liu konservasaun bee tamba nemak ami senti orgullu , tamba iha tempu naruk nia laran tilofe seidauk iha ,ami sempre vitima ba bee mos maibe tilofe mosu mai, ami mos lasusar ona ba bee mos no ami nia aihoris sira mos komesa matak ona no iha tempo udan wainhira mota tun mos la sobu ona Estrada nomos komunidade sira nia toos no natar sira nebe iha.“ Orgullu nee Martinha Maia hateten ba jornalista sira iha suco fatuquero postu administrativu Railaco Munisipiu Ermera Kuarta Feira (22-02-2023).

banner 325x300

Tamba ne’e nia husu ba tilofe atu kontinua nafatin sira nia aktividade ne’ebé iha atu nunee ba too iha munisipiu 13 inklui RAEOA atu nunee komunidade sira labele vítima ba bee mos bebeik liu-liu ba inan feto sira ne’ebé lao dook kuru bee moos iha tempu bai loron.

Iha tempu hanesan komunidade Jose Menezes Fatima Soares husi Suco Tocoluli mos agradese ba Tilofe tamba antes ne’e sira kurubee dook ho distansia kilometru ida iha tempo bai loron “ iha tempu bai loron ami kurubee dook kuaze kilometro ida mak foin konsumu maibe alin sira mai halo debun komesa iha ona, nebe ami utiliza ba haris fatin no konsumu maibe ita seidauk garante katak nia permanente ona maibé kuandu tinan rua ona mak sei iha nafatin entaun nee permanenti ona” Haktuir Jose.

Xefe aldeia palimanu, Suco Fatuquero Feliz Barros mos apresia ba Grupo TILOFE tamba sira mai halo konserva bee hodi halo mudansa ba aihoris sira no prevensaun mudansa klimatika “ tuir hau nia observasaun kona ba ezistensia TILOFE nee diak tebes tamba programa sira nebe lori halo mudansa ba aihoris no halo prevensaun manas iha tempu bai loron tamba nee hau inform aba komunidade atu kontinua halo konservasaun bee nune aihoris sira labele mate.” Jose Apresia

Autoridade aldeia ne’e, husu parte governu ka parseira sira nebe apoio ba TILOFE kontinua lao nafatin atu nune’e ema hotu labele vitima ba bee mos tamba programa nebe Tilofe halo nee mudansa ba Klimatika ba iha future.

Iha sorin seluk Koordenador Tilofe Ezaquel Martins informa ezistensia Tilofe atu fo servisu ba Komunidade sira liu-liu joventude sira tamba situasaun ne’ebé hare atual iha timor leste mak Dezempregu“ Situasaun nebe agora dadaun Tilofe hare mak dezempregu tamba lori ita nia joven barak ba iha rai liur kompara servisu ba nia an rasik ho situasaun ida ne’e mak ami hakarak kria servisu rasik ba ita nia joven sira atu halo servisu.” Afirma Ezaquel

Tuir nia, objetivu ka elementu importante ne’ebé mak durante ne’e tilofe halo mak konservasaun rekursu bee no rehabilita debun tuan sira ne’ebé mak iha nomos kria debun foun ba iha rai tetuk sira “ objetivu importante nebe Tilofe halo mak konservasaun bee no prevensaun ba risku dezastre naturais sira inklui mos ba rekursu bee no element importante nebe mak durante ne’e tilofe halo mak konservasaun rekursu bee no rehabilita debun tuan sira ne’ebé mak iha nomos kria debun foun ba iha rai tetuk sira, no debun antigu nee ralasaun forte ba bee tamba bee matan iha okos nee barak mak moris entaun iha leten ne’e iha debun tamba geografikamente iha rai timor nee foho mak barak.” Hatuir Ezaquel.

Koalia kona ba konservasaun bee koordenador nee akresenta katak fo ona benefisiu ba komunidade sira maka liu husi aspeitu ekologiku, kultra no ekonomiku.
Kona ba aspeitu Ekolólojiku katak bainhira konserva bee iha rai lolon ba debun antigun sira komesa rai malirin no kuda ai mos moris ona ne’e komesa bee iha ona no kona ba aspetu kultura nia dehan debun balun nebe antes iha ka debun kultura tenki adora ka husu lisensa mak reativa fila fali atu nune’e bele bolu fila fali bee matan mai, no kona ba aseitu ekonomiku bele hamenus mal nutrisaun no reduz erosaun

Enkuantu Tilofe Hari’i iha Loron 28 fulan novembru 2018 konsege konservasaun bee ba komunidade hamutuk 40 resin iha munisipiu Ermera kompostu suco 30 resin ho nia membru hamutuk nain 11 kompostu feto hamutuk nain 5 no mane nain 6.

Jornalista     : Asensiu

Editór Testu  : Amito Qonusere Araújo

relavante