G-NEWS (LETEFOHO) – Komunidade Aldeia Lomtou, Suco Katrai Leten Postu Administrativu Letefoho Munisípiu Ermera Kuaze Uma Kain 80 Mak Muda Ona Plantasaun Café Ba Maek Tamba Deit Folin Café Tun No Mudansa Klimatika
Tuir xefe aldeia Lomtou Abel de deus ba jornalista sira iha kuarta feira (22-02-2023) hateten komunidade kuaze uma kain 80 mak muda plantasaun café ba fali maek tamba ho mudansa klimátika, udan menus nomos kafé folin tun “ komunidade husi aldeia ne’e kuaze uma kain 80 mak muda ona plantasaun kafe ba fali maek no buat seluk tan tamba durante tinan hirak liu ba sira hare kafé folin tun entaun sira kuda fali maek, talas, aifarina no batar tamba ida ne’e mak folin sae fali” Abel informa
Nia haktuir durante ne’e komunidade sira bolu autoridade suco sira ba hare’e kestaun sira nee maibe hare ba kafe folin tun nune’e sira kuda fali produtu lokal sira hodi nune’e bele atende fali ba nesesidade lor-loron “ durante ne’e komunidade sira bolu ami to’o iha toos hodi hare kestaun sira nee tamba sira dehan hahan laiha ona no kafé ne’e folin menus ona entaun sira buka fali dalan seluk hodi kuda fali maek, talas, aifarina no batar sira para atende fali ba nesesidade nomos oan sira nia futuru selae sira halao moris ne’e susar.“ haktuir xefe aldeia Lomtou Abel De Deuz
Iha tempu hanesan komunidade ka toos nain Gabriel soares mos konfirma razaun muda plantasaun kafé ba maek no produtu local seluk nee tamba sira garante mak kafe maibe hare iha tinan lima ba kotuk kafe folin tun nomos mudansa klimátika udan menus nune’e sira buka fali dalan seluk. “ razaun ami kuda fali maek tamba kafe folin tun no udan been mos menus entaun ami buka fali dalan seluk atu kuda fali produtu local seluk hanesan maek, talas, aifarina kontas no seluk tan tamba ema dehan ami ermera nee riku kafe mak fulan tolu maibe fulan sia seluk nee ami kiak maibe kafe folin tun tan oinsa mak ami hare oan sira nia futuru nomos hadia moris nee. “ Haktuir Gabriel Soares
Nia haktuir tan katak kuda maek hanesan buat foun ida ba sira ne’ebé eziste iha rai timor leste nomos fo benefisiu nebe diak ba sira atu halao “ ami kuda maek tamba buat foun ida nebe eziste ita nia nasaun nee no folin aas entaun ami kuda fali ida nee tamba ida nee fasil ba ami kuda no adia tamba nia benefisiu la too tina rua no tolu ami hetan nia rezultadu ona no Kuaze lima hektares mak plantasaun ona ba maek, talas, kontas, batar, aifarina no seluk tan tamba dalaruma mudansa klimatika halo rai manas netaun ami mos tenki kuda fali ho buat sira nee .” Gabriel Haktuir
Komunidade maioria kuda maek tamba iha tinan rua ba kotuk ema buka too uma, ho meus sira nemak sira husik plantasaun kafe muda fali ba maek no maek nee fo benefisu lalais ba sira tamba presu husi maek nee aas liu kompara ho kafe maske folin maek nee nia presu estandar seidauk permanente dalaruma tun no dalaruma sae.
Iha sorin seluk komunidade Rosa de Deuz mós akresenta folin kafe tun la fo valor ba nia atu sustenta ba necesidade no hare ba oan sira nia future “ ba ami feto nee senti kafe folin la fo valor baa mi, ami buka dalan seluk ona tenki tesi kafe kuda fali maek, talas, aifarina, tamba ida nemak folin sae maibe folin kafe lasae, se ami labuka dalan seluk mak labarik sira husu osan ami fo saida ba atu nune’e sira bele hare ba sira nia eskola tamba nee ami senti inan ne’e todan.” Rosa Akresenta
Entertantu, Sira lamenta tebes ba presu folin kafe ne’ebé mak kompana sira fo tamba sira konsidera katak kafe nee sira mak nain maibe folin nee kompanha mak fo fali presu tamba razaun ne’e mak sira tenke muda fali plantasaun kafe ba fali maek no produtu seluk, nune mos wainhira kafe folin sae fali sira mantein nafatin plantasaun kafé tamba ida ne’e identidade munisipiu Ermera no Timor Leste.
Jornalista : Asensiu
Editór Testu : Amito Qonusere Araújo