MP husu TDD kastigu tinan-5 ba José Reis kona-ba KFF

G-NEWS (DILI) – Alegasaun final ba Krime Fraúde Fiskál (KFF) ne’ebé dekonfia komete hosi arguidu José Maria dos Reis, Bartolomeu Sequeira ho João Baptista F. Alves. Ministériu Públiku (MP) reprezenta husi Prokuradóra Lidia Soares husu ba Tribunál koletivu, Argentino Nunes, Alvaro Maria ho Jose Gonçalves kastigu arguidu sira ho pena Prizaun tinan (5), maibé defeza husu absolve tanba akuzasaun la forte

Arguidu na’in tolu ne’e mak hanesan Joao B.F Alves, Bartolomeu Sequeira ho Jose Reis. Ministériu Públiku haree faktus ne’ebé iha akuzasaun hodi akuza ba iha arguidu sira ne’e aprova hotu.

Nune’e mós MP haree bazeia ba dokumentasaun no provas husi sasin tantu defeza nia mós deklara katak, arguidu na’in tolu mak na’in ba Empreza Sunshine Petrol Group. Tanba ne’e mak Ministériu Públiku la iha duvidas ba prosesu ne’e, tanba ne’e MP husu ba iha tribunál kolektivu, atu aplika pena prizaun tinan lima ba arguidu na’in tolu.

Kontra alegasaun, Ministériu Públiku defeza ba arguidu José Maria dos Reis, Advogadu Jose Guterres hatan, parte defeza husu tribunal atu absolve arguidu na’in tolu. Razaun defeza husu absolve, tanba bazeia akuzasaun ne’ebé mak akuza ba nia kliente sira la iha baze fudamentu no defeza konsidera akuzasaun ne’e fraku hela.

Defeza dehan la iha fundamentu tanba, la haree ba lei kona-ba Sosiédade komersiais no lei kona-ba tributária, prosedimentu administrativu, no mós lei regulamentu UNTAET vigor iha tempu kuandu faktus akontese iha passadu ne’ebá.

Defeza husu absolve, konsidera akuzasaun la provadu hotu, tanba estatutu kompanha hateten klaru se mak na’in ba kompañia, la’ós arguidu na’in tolu, tanba ida-ne’e defeza konsidera akuzasaun la provadu hotu, no husu tribunál kolektivu, atu absolve arguidu nain tolu husi krime ne’ebé MP akuza ba.

Rona tiha alegasaun ne’e, juiz juiz koletivu deside adia hikas prosesu ne’e, ba iha loron 26 fulan Maiu 2023, hodi submete ba desizaun
Akuzasaun husi Ministeriu Publiku iha loron 5 Novembru 2002 too 24 juhu 2016, empreza Sunhine Petrol Group hahu rejistu ho TIN 1018089 ho sede rua Audian Vera, Cruz Dili, konsorsiu Joao B.F Alves ho sosiu 404 (saham) Bartolomeu Sigueira 3046 no Jose Reis ho sosiu 30 ho atividade ekonómika komersial kombustivel ba veíkulu sira.

lha 2009 no 2011 empreza ne’e kontratu ho governu hodi fornese mina ba EDTL. Iha loron 10 novembru 2010, Estadu RDTL halo ona pagamentu ba konta bankária empreza Sunhine Petrol Group ho númeru konta 193544210001 ho montante $5.235.637.52 (tokon lima rihun atus rua tolu nulu resin lima, atus neen tolu nulu resin hitu, sentavus lima nulu resin rua) dolar amerikanu, tuir TPO 10211955.
Loron 25 Maiu too 29 dezembru 2010, diresaun nasional alfândega loke armajen empreza ba mina ho estoke litru 17.435.105. Hosi inspesaun ne’e, identifika kompanha seidauk selu taxa ho montante $1.215.907.09.
Empreza iha obrigasaun selu 0,56 kada fulan husi rendimentu. Empreza refere hahú rejistu iha sistéma impostu doméstika (SIGTAS) iha loron 1 fulan-juhu 2003, apenas deklara tributária. Iha Agustu 2004 too 2011 empreza hahú selu taxa ba Estadu ho osan $4.965.50. Maibé, iha fulan Agustu 2004 to’o marsu 2007, Sunhine Petrol Group nunka deklara ba impostu kona-ba sira-nian rendimentu.
Iha fulan Abrí 2007 too 2011 empreza ne’e hahú selu impostu ba sira-nian rendimentu ho valor $304.017.85. Tinan 2011 to’o 2016 la selu ona taxa ba Estadu inklui Ia deklara rendimentu ba iha Diresaun Impostu Doméstiku.

MP konsidera arguidu sira ho intensaun hakarak hases an hosi pagamentu ba taxa no impostu hodi bosok autoridade alfândega katak, Ministériu Finansa seidauk halo pagamentu ba mina ne’ebé sira fornese, maibé faktu hatudu empreza ne’e hetan ona transferênsia.

Ho hahalok arguidu sira nian, Ministériu Públiku konsidera Estadu sofre prejuizu ho montante $1.215.907.09. Nune’e, akuza arguidu na’in tolu ho artigu 314 númeru 2 hosi kódigu penal Timor-nian, Hirak ne’ebé sei deve hela no Ia selu superior hosi dollar amerikanu 5.000.

Audénsia ne’e preside husi juiz kolektivu Jose Gonsalves, Alvaro Maria no Argentino Nunes, Ministériu Públiku reprezentahusi Prokuradóra Lidia Soares, arguidu sira hetan asistensia hosi advogadu privadu sira.

Jornalista     : Ekipa G-News
Editór Testu : Amito Qonusere Araújo